Sosyal Güvenlik Destek Primi
Emeklilikten Sonra Tekrar Çalışma (Sosyal Güvenlik Destek Primi)
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) Nedir?
Sosyal güvenlik destek primi, Emekliliği hak eden ve yaşlılık aylığı almaya başlayanların yaşlılık (emeklilik) aylığı kesilmeden, bir işyerinde hizmet akdine bağlı olarak çalışmaları halinde işverenlerden alınan primdir.
Örnek kesinti şu şekildedir;
Sosyal Güvenlik Destek Primi çalışan payı oranı örnekte görüldüğü gibi %7,5‘tur.
2023 yılında asgari ücretle çalışan bir emeklinin alacağı ücret şöyle olacaktır.
Ocak’23: 9.144,81 TL
Şubat’23: 9.144,81 TL
Mart’23: 9.144,81 TL
Nisan’23: 9.144,81 TL
Mayıs’23: 9.144,81 TL
Haziran’23: 9.144,81 TL
Temmuz’23: 9.144,81 TL
Ağustos’23: 8.941,85 TL
Eylül’23: 9.010 TL
Ekim’23: 9.010 TL
Kasım’23: 9.010 TL
Aralık’23: 9.010 TL
Sosyal Güvenlik Destek Primi Ücret Bordrosu (2023)
Sosyal Güvenlik Destek Primi Ücret Bordrosu (2022)
Sigortalıların sosyal güvenlik destek primi uygulamasına tabi olup olmadıkları ve uygulamada hangi kanun hükümlerinin ve maddesinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik göstermektedir.
Ekim/2008 Döneminden Sonra Sigortalı Olup Çalışmaya Başlayan ve Emekli Olacak Kişilerde SGDP Uygulaması Nasıldır?
5510 sayılı Kanununun yürürlüğe girdiği Ekim/2008 döneminden sonra sigortalı olup çalışmaya başlayanlardan emeklilik şartlarını yerine getirip yaşlılık aylığı bağlananlardan tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç yeniden çalışmaya başlayanların;
- Aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilmektedir.
Bu kişilerden kısa vade, uzun vade ve genel sağlık sigortası (GSS) primi alınır. Çalışmaları sona erdikten sonra yeni aylıkları bu hizmetleri de dahil edilerek yeniden hesaplanır. Yani, bu kişilerden SGDP kesilmemektedir.
Ekim/2008 Ayı Başından Önce Sigortalı Olanlarda SGDP Uygulaması Nasıldır?
Ekim/2008 ayı başından önce sigortalı olanlar ile malullük veya yaşlılık aylığı bağlananlar ve Ekim/2008 ayında SGDP ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında SGDP’ye tabi olma bakımından Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilmektedir.
Ekim 2008 ayından önce sigortalı olanlar hangi kurumdan emekli olurlarsa olsunlar emekli olduktan sonra emekli aylıkları kesilmeden 4A (SSK) kapsamında sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışabilirler.
Bu kişiler isterlerse emekli aylıklarını kestirerek tüm sigorta kollarına tabi olarak yani 1 numaralı kod üzerinden de çalışmalarını sürdürebilirler.
Harp malulleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre;
Aylıkları hesaplanarak ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanmasıyla ilgili kanunlara göre vazife malullüğü aylığı almakta iken; Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla çalışmaya devam edenler ile sonradan Kanuna tabi çalışmaya başlayacaklar için bunların; 4/A ve 4/B kapsamında çalışmaları halinde, aylıkları kesilmeyecek ve haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanacaktır.
Bu kişilerin uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri durumunda, bu taleplerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren, haklarında uzun vadeli sigorta kolları da uygulanmaktadır. Bu kişilerden, genel sağlık sigortası (GSS) primi alınmamaktadır.
5434 sayılı Kanuna göre vazife malullüğü aylığı almakta iken 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla;
4/A ve 4/B kapsamında çalışmaya devam edenler hakkında, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içinde yapacakları yazılı tercihleri doğrultusunda, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri ve uzun vadeli sigorta kolları veya SGDP’ye ait hükümler uygulanmaktadır.
Bu kişilerden, uzun vadeli sigorta primi ödeyenlerin belirtilen süre içinde yazılı talepte bulunmamaları halinde ayrıca iş kazası meslek hastalığı hükümleri uygulanmaktadır, SGDP kesilmemektedir.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi olup, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre vazife malullüğü aylığı bağlananlardan;
4/A ve 4/B kapsamında çalışmaya başlayanlar hakkında da yazılı talepleri doğrultusunda işlem yapılmaktadır. Bu bent kapsamında olanlardan ayrıca GSS primi alınmamaktadır.
SGDP’yi Kimler Öder
- Ekim/2008 ayı başından önce sigortalı olan ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4/A kapsamında hizmet akdi ile çalışanların prime esas kazançları üzerinden kesilen %32 oranındaki SGDP’yi ödemekle işverenler yükümlüdür.
- Hizmet akdi ile çalışan sigortalıların yaşlılık aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmesi mümkün değildir.
SGDP Kimlerden Kesilmemektedir?
- Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunup bu kapsamdaki çalışmaları nedeniyle emekli olanlarla, hizmet akdine tabi çalışması dolayısıyla, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan ya da devlet memuru olarak emekli olduktan sonra kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanların aylıkları kesilmemekte, bunlar hakkında SGDP hükümleri uygulanmamaktadır.
- Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden yaşlılık ve emekli aylığı alanlardan SGDP kesilmemektedir. Bunlar hakkında işverenleri tarafından kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri ödenir.
- 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların aylıkları kesilmeksizin, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamayacağı ve görev yapamayacağı hüküm altına alınmış olup, 1/1/2005 tarihinden sonra kamu kuruluşlarında çalışmaya başlayan sigortalılar aylıklarını kestirmeden çalışmaya devam edemeyeceklerdir. Bu nedenle, bunlardan uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primi alınacak ve bunlar kamu idarelerinde yapmış oldukları çalışmalarından ötürü sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmayacaklardır. Ancak, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde yer alan istisnalar kapsamında çalışanların aylıkları kesilmeksizin kamu idarelerinde görev alabileceklerdir. Bunlar hakkında ilgili kanunlar ve sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümlerin uygulanmasına devam edilecektir.
3201 Sayılı Kanuna Göre Yurtdışı Hizmet Sürelerini Borçlanarak Aylık Bağlananlardan Türkiye’de Çalışmaya Başlayanlar Hakkında Ne Yapılır?
Yurtdışı hizmet borçlanması yaparak emekli olanlardan Türkiye’de çalışmaya başlayanların aylıkları 19/6/2012 tarihine kadar kesilmekte, bunlar hakkında SGDP hükümleri uygulanmamakta iken bu tarihten itibaren yurtdışı hizmetleri borçlanarak aylık bağlananların Türkiye’de sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde SGDP’ye tabi olmalarına imkan sağlanmıştır.
SGDP Yerine Sehven Aktif Sigortalı Olarak Bildirilen Emeklilerin Düzeltme İşlemleri
4a kapsamında çalışıp emekli olanların yeniden çalışanların tekrardan işe girişlerinde sehven (0) Tüm sigorta kollarının seçimi yapıldığında SGK Uygulama Sistemi bir uyarı mesajı yayınlamaktadır. Bu uyarı mesajı, e-SGK kullanıcılarının hatalı giriş yapmalarını engellemektedir.
Fakat 4b veya 4c kapsamında emekli aylığı almakta iken 4a kapsamında yeniden çalışmaya başlayanlarda durun farklıdır. Sistem bu durumda bir uyarı mesajı yayınlamaz ve sigorta kolu (0) Tüm Sigorta Kolları seçildiğinde çalışanların emekli aylıkları kesilebilmektedir.
Sigorta kolunun hatalı seçilmesi halinde aylığın ödenmediği tarihi izleyen ayın sonuna kadar düzeltme müracaatında bulunulması gerekiyor. Aylığın ödenmediği tarihi izleyen ayın sonuna kadar, sehven yapılan bildirimin yani (0) tüm sigorta kollarına tabi bildirimin sosyal güvenlik destek primine dönüştürülmesi hususunda başvuruda bulunulması gerekir. Eğer bu düzeltme başvurusu yapılmazsa talep dikkate alınmaz.
İşveren Tarafından Hatalı Yapılan Olarak Yapılan Bildirim Nasıl Düzeltilir
MUHSGK kanalıyla gönderilen bildirimde, ilk olarak e-Bildirge V2 uygulamasında tahakkuk nedeni “(D) Belge türü ve/veya kanun numarası değişikliği” seçeneği işaretlenir.
- 1 numaralı belge türü ve ilgili kanun numarası için iptal nitelikte
- 2 numaralı belge türü için asıl veya ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgelerinin SGK’ya gönderilmesi gerekir.
Sonrasında ise bu düzeltme e-Bildirge V2 uygulaması üzerinden gönderilen iptal ve asıl/ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin işleme alınarak emekli çalışanın aylığının yeniden bağlanmasının talep edilmesi gerekir. Dilekçe; işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine yazılır ve ekine şu belgeler eklenir;
- Sigortalı adına sehven düzenlenen işe giriş bildirgesi
- Sigortalının SGDP’ye tabi çalışmak istediğini ifade eden yazılı beyanı
İşe giriş bildirgesi doğru, aylık prim ve hizmet belgesi hatalı düzenlenmiş ise sadece aylık prim ve hizmet belgesinin düzeltilmesi gerekir. Bu durumda; e-Bildirge V2 uygulaması üzerinden (1) numaralı belge türünden yapılan bildirimler için iptal nitelikte, (2) numaralı belge türünden asıl/ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesi gerekir. Ve bunun ardından sigortalının aylığı kesilmiş ise sigortalının tercihini SGDP yönünde kullandığına dair yazılı beyanı ile birlikte ilgili SGK Müdürlüğü’ne başvuruda bulunularak aylığın yeniden bağlanmasının talep edilmesi gerekir.
İşe giriş bildirgesi hatalı, aylık prim ve hizmet belgesi doğru düzenlenmiş ise yalnızca işe giriş bildirgesinin düzeltilmesi gerekir. Bu durumda sadece işe giriş bildirgesinin düzeltilmesi gerekecektir. Sigortalının tercihini SGDP yönünde kullandığına dair yazılı beyanı ile birlikte ilgili SGK Müdürlüğü’ne başvuruda bulunularak aylığın yeniden bağlanmasının talep edilmesi gerekir.
Düzeltme işlemleri için başvuru süresi geçirilirse yeniden işe giriş bildirgesi düzenlenmesi gerekir. Emekli çalışan adına işten ayrılış bildirgesi ve bir sonraki gün itibariyle işe giriş bildirgesi düzenlenerek sigorta kolunun 8-Sosyal Güvenlik Destek Primi olarak seçilmesi gerekir. Kesilen emekli aylığının SGDP’ye tabi çalışılacağına dair işe giriş bildirgesinde belirtilen işe giriş tarihi esas alınarak yeniden hesaplanıp tekrar bağlanması amacıyla ilgili SGK Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulması gerekir.
Emeklilikten Sonra Çalışanların Yıllık İzinleri Kaç Gündür
- 18 ve daha küçük yaştakiler ile 50 ve daha büyük yaştakilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
- İş Kanunu’nda belirlenen süreler emeklilikten sonra çalışanlar için de geçerlidir. Yani şu şekildedir;
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlar 14 gün 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar 20 gün 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlar 26 gün
Emeklilikten Sonra Çalışanların İhbar ve Kıdem Tazminatı Hakları Nasıldır
İş Kanunu’na göre emekli olanlar çalışabilir, ve hakları kısıtlanmamıştır. Emekli olduktan sonra çalışanlar ile diğer çalışanlar arasında; kıdem/ihbar tazminatları açısından ve yıllık izin hakları açısından bir fark bulunmamaktadır.
Kıdem tazminatını alarak aynı iş yerinde çalışmaya devam edenlerin kıdem hakları sıfırlanır. Böylece yeni bir çalışma dönemi başlar. Eğer bu işçi işveren tarafından işten çıkartılırsa ve 1 yılını tamamlamışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Bu konuda 2 durum söz konusudur.
- Emekli aylıklarını kestirip, bir sigortalı gibi tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışanlar: Bu kişiler emekli işçi sayılmaz. Emekli olmak istediklerinde, istedikleri zaman çalışmalarını sonlandırıp kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
- Emekli aylığı alarak sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar: Emekli olarak yani SGDP ödeyerek (emekli maaşını kestirmeden) çalışmaya devam edenler emekli olmak için kıdem tazminatı talep edemezler. Kıdem tazminatı alabilmeleri için işveren tarafında işten çıkarılmaları gerekmektedir.
Emekli Sandığı’ndan Emekli Olan ve Emeklilikten Sonra Yine Kamuda Çalışanların Emeklilik Maaşı Kesilir mi?
4C (Kamu) kapsamında çalışanlar, hangi statüden emekli olursa olsunlar tekrar kamuda çalışmaya başlarlarsa emekli aylıkları kesilmektedir.
“Bu kişilerin sosyal güvenlik destek primli olarak çalışma imkanları bulunmamaktadır.”
Emeklilikten Sonra 4B (Bağ-kur) Kapsamında Çalışanların Emeklilik Maaşı Kesilir mi?
4B (Bağ-Kur) kapsamında çalışanlar için, 29.02.2016 tarihinden itibaren sosyal güvenlik destek primi kesintisi kaldırılmıştır. “Emekli olduktan sonra 4B (Bağ-Kur) kapsamında çalışanlar sosyal güvenlik destek primi kesintisi olmadan emekli aylıklarını alabilirler.” Fakat iş kazası geçirseler dahi geçici ve sürekli iş göremezlik ödeneği alamazlar.
Ekim 2008 Öncesinde Hangi Kurumdan Emekli Olduğu Fark Etmeksizin, Emeklilikten Sonra 4A Kapsamında Çalışmaya Devam Eden Sigortalılarda Durum Nasıldır?
Ekim 2008 ayından önce sigortalı olanlar hangi kurumdan emekli olurlarsa olsunlar emekli olduktan sonra emekli aylıkları kesilmeden 4A (SSK) kapsamında sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışabilirler.
Bu kişiler isterlerse emekli aylıklarını kestirerek tüm sigorta kollarına tabi olarak yani 1 numaralı kod üzerinden de çalışmalarını sürdürebilirler.
Memur Emeklisi Olup Sermaye Şirketi (Limited, Anonim Şirket) Kuranların Emekli Maaşı Kesilir mi?
10.02.2016 tarihli ve 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla memur emeklisi olup da işyeri açan kişilerin maaşları üzerindeki bu kesinti kaldırılmıştır. Memur emeklisi olup, kendi adına işyeri açanların emekli maaşlarında, bir kesinti yapılmamaktadır. Ayrıca SGK’ya da bir prim ödemesi yapılmayacaktır.
SGDP’nin Emekliliğe Etkisi Var Mıdır?
SGDP’nin emekliliğe bir etkisi söz konusu değildir. SGDP olarak ödenen primler sigortalılık süresinden gün sayısından sayılmamaktadır. Aynı zamanda primler toptan ödeme olarak iade edilmez ve hizmet birleştirilmesinde dikkate alınmaz.
SGDP’de ödenen primler çerçevesinde; iş kazası ve meslek hastalığı halinde; geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik geliri alınabilkir.
Hastalık ve analık hallerinde geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez.
Emzirme ödeneği; ödenir.
Örnek
Engelli vergi indiriminden kaynaklı emekli maaşı alan ve SGDP’li olarak çalışan bir kişi, süreli olarak engelli raporu almıştır. Yapılan muayenede engellilik durumu ortadan kalkmıştır. Bu sigortalı, geçmiş dönemde ödenene SGDP primlerini tüm sigorta kolları olarak saydırabilir mi?
Yukarıda açıklama çerçevesinde bu mümkün değildir.
| 4/a (SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞAN EMEKLİLERİN SGDP ORANLARI | |||||||||
| Sigorta Kolları | Sigortalı | İşveren | Toplam (%) | ||||||
| Payı (%) | Payı (%) | ||||||||
| Sosyal Güvenlik Destek Primi | 7,5 | 22,5 | 30 | ||||||
| Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi | – | 2 | 2 | ||||||
| Toplam | 7,5 | 24,5 | 32 | ||||||
EYT Kapsamında Emeklilik Dilekçesi Veren Sigortalı, Emekli Olmadan Tekrar İşe Girişi Yapılabilir mi?
EYT kapsamında emekli olacak bir sigortalı öncelikle işveren tarafında 8 kodu ile işten çıkartılmalıdır. İşiten çıkış bildirgesi kapsamında bu sigortalı, emeklilik başvurusunu yapar. Bu sigortalı işe devam edecekse, sigortasız işçi durumuna düşmemesi için emeklilik başvurusu sonucunda maaşının bağlanması beklenmeden işten çıkışı takip eden günden itibaren 02 koduyla SGDP’li olarak tekrar işe giriş bildirgesi verilebilir. (EYT kapsamında emeklilik başvurusunda bulunanlar 30 gün içinde tekrar işe alınırsa işverenler, 5 puanlık bir indirimden yararlanır.
Emeklilikle İlgili Diğer Faydalı Bağlantılar
Birden Fazla Emekli Maaşı Almak Mümkün Müdür
E-Devlet Üzerinden Emeklilik İşlemleri Nasıl Yapılır
