5510 sayılı Kanun’un 53. maddesi 01.03.2011 tarihinden geçerli olmak üzere 6111 sayılı Kanunla değiştirilmiş olup, buna göre, 01.03.2011 tarihinden itibaren 4/A, (B) ve (C) kapsamında sigortalılığın çakışması halinde öncelikle 4/C, aynı anda hem 4/A hem de 4/B kapsamında sigortalılığın çakışması halinde 4/A kapsamındaki sigortalılığının esas alınacaktır.

01.03.2011 Tarihinde Önce Gerçekleşen 4/A ve 4/B Çakışması

6111 sayılı kanundan önce gerçekleşen ilke hala geçerlidir. Gerçekleşen durumları ve sonuçları şöyle özetleyelim;

Örnek 1:

• Bir sigortalı 4/A kapsamında çalışmaya başlamış
• Bu sigortalı sonrasında işyeri açmış yada yada bir iş yerine ortak olmuş
• 4/A sigortalılığı sonlanmadan 4/B kapsamına alınmıyor.

Örnek 2:

• Bir sigortalı 4/B kapsamında işyeri açmış
• Bu sigortalı sonrasında bir işverene bağlı olarak çalışmaya başlamış
• 4/B sigortalılığı sonlanmadan 4/A kapsamına alınmıyor.

NOT: 

Önce başlayan statüde olması gerektiği halde, başladığı statüde tescilini yaptırmayan ve diğer kapsamda sigortalı olduklarını bildirenler için de bu durum geçerlidir.

Örnek 3:

X kişisi;

• 01.05.2007 tarihinde bir işletme açmıştır
• Vergi mükellefi olduğu tarihte 4/B kapsamında sigorta tescilini yaptırmamıştır.
• 01.01.2009 tarihinde hizmet akdi ile yani 4/A kapsamında işe başlamıştır.
• 31.12.2010 tarihinde işletmesini kapatmıştır.

Sonuç;

01.05.2007-31.12.2010 tarihleri arasında vergi mükellefi olduğu dönemde 4/B kapsamında tescili olmadığı ve 01.01.2009 tarihinde 4/A kapsamında işe başladığı tespit edilmiştir.

5510 sayılı Kanun’un Geçici 8.maddesine göre; “bu Yasa’nın 4. maddesine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Yasa’nın yürürlük tarihine kadar kayıt ve tescil yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüklerinin bu Kanun‘un yürürlük tarihinden itibaren başlayacağı öngörülmüştür.”

Bu sigortalının bu maddeye göre 01.10.2008 tarihi itibariyle 4/B kapsamında sigortalılığı tescil edilecektir. 01.01.2009-31.12.2010 tarihleri arasındaki 4/A kapsamındaki bildirimleri “iptal” edilecektir. Bu tarihler arasındaki primler 4/B kapsamındaki oluşan borçlara mahsup edilecektir.

01.03.2011 Sonrasında 4/A ve 4/B Sigortalılığı Çakışan ve Her İki Kapsamda da Prim Ödemeye Devam Edildiği Durum

6111 sayılı yasanın 33. maddesi ile 5510 sayılı yasanın sigortalılık hallerinin birleşmesi başlıklı 53. maddesine göre önce başlayan sigorta ilkesi ortadan kaldırılmış, 4/A sigortalılık türüne 4/B’ye göre üstünlük saplanmıştır.

Böylece şirket sahipleri ve ortakları işlerini terk etmeden hizmet akdi ile çalışmaya başladıklarında 4/A kapsamında sigortalı olabileceklerdir.

Örnek 3:

Y kişisi;

• 01.10.2008 tarihinde bir işletme açmıştır
• Vergi mükellefi olduğu tarihte 4/B kapsamında sigortalıdır.
• İşyerini kapatmamıştır ve 01.05.2011 tarihinde hizmet akdi ile yani 4/A kapsamında işe başlamıştır.

Sonuç;

Sigortalılık hallerinin birleşmesi

MADDE 53- Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık nedenlerinden birden fazlasına aynı anda tâbi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılır.

Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık halleri ile 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tâbi sigortalılık hallerinin çakışması halinde, 4 üncü madde kapsamında sigortalı sayılır ve birinci fıkra hükmü uygulanır.

Sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı sayılanlardan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tâbi olarak çalışmış olanların aylık bağlanma taleplerinde, en son sigortalı sayıldığı tarihten geriye doğru en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali esas alınır.

Bu kanun maddesine göre; sigortalının 30.04.2011 tarihinde yani 4/A kapsamında hizmet akdi ile başladığı tarihte 4/B kapsamındaki sigortalılığı durdurulur.

Bu noktada önemli bir konu vardır;

Bu sigortalı talep ettiği takdirde aynı zamanda 4/B kapsamında da prim ödeyebilir.

• Ödenen primler iş kazası ve meslek hastalığı bakımında 4/B kapsamında
• Hastalık, analık ve uzun vadeli sigorta yönünden 4/A kapsamında değerlendirilir.
• Eğer 1 aylık yasal sürede primler ödenmezse ödenmeyen primlerin ödenme hakkı ortadan kalkar.

Kısmi Süreli Çalışanlarda 4/A ve 4/B Çakışması

4/B kapsamında sigortalı olan ve aynı zamanda 4/A kapsamında kısmi süreli olarak çalışanlarda ise sigortalılık yönünden 4/A kapsamı geçerli sayılır. Bu kapsamda eksik gün bildirilme nedenleri şunlardır;

• 06 (Kısmi istihdam)
• 07 (Puantaj kayıtları)
• 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma)

Faydalı Bağlantı:

Şirket Sahibi veya Ortağı Olan Kişilerin Sigortalılığı

Yardımcı Kaynak: İSMMO Mali Çözüm Dergisi, 6111 sayılı Yasa ile Hizmet Çakışmalarında Geçerli Olan Sigortalılık Statüsü Sigortalılar Lehine Düzenlendi, S. Mehmet Keleş.