Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteği
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir
Kısa çalışma ödeneği,
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
Kısa Çalışma Ödeneğine Başvurmak İçin Sıkça Karşılaşılan Sorular
- Kısa çalışma uygulamasına başvurmak için asgari bir işçi sayısı sınırı yoktur
- Daha önce başka bir sebepten dolayı kısa çalışma ödeneğinden yararlan işletmeler, Covid-19’dan dolayı da bu ödenekten yararlanabilirler
- İşveren, işletmenin bir kısmı ve tamamı için başvuru yapabilir
- SGK’ya olan borç başvuruya engel değildir. Önemli olan, bildirimin yapılmış olmasıdır
- Başvurular http://www.iskur.gov.tr üzerinden yapılacaktır.
- Başvuru, İş Teftiş Grup Başkanlıklarında görev yapan iş müfettişleri tarafından kontrol edilerek onaylanır veya onaylanmaz.
- İşveren, uygunluk talebi tamamlandıktan sonra yeni işçiler için talepte bulunabilirler.
-
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarakhesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneğimiktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.
- Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması (Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması)
- Kısa çalışma ödeneği uygun bulunan işçilerin işverence bildirilen banka hesaplarına her ayın 5’inde ödenekler yatırılır.
Kısa Çalışma Ödeneğinde Fazla ve Yersiz Ödemelerde Nasıl Bir Sonuç Gerçekleşir
- Kısa çalışma ödeneğinde SGK, İşkur ve iş müfettişlerince fazla ve yersiz ödeme tespit edilirse; Ekim 2020 döneminden öncesi dahil olmak üzere işverenden tahsil edilebilecektir.
- Şu durumlar işverenlerin hatalı işlemi olarak kabul edilmemektedir.
- Denetim raporlarına istinaden yapılan fazla ve yersiz ödemeler
- Kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25.maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işverenin işçi çıkartmasından kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler
Kısa Çalışma Ödeneği için gereken ilgili evraklar ektedir;
Kısa Çalışma Ödeneği Talep Formu
Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İLE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNDEN YARARLANAN SİGORTALILAR
İÇİN SGK’YA EKSİK BİLDİRİLEN GÜNLERİN TAMAMLANMASI
12/01/2023 tarihinde TBMM’ de Kanunlaşan 7431 sayılı Yasanın 5 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna
geçici 94 üncü madde eklenmiştir. Bu maddede”4447 sayılı Kanunun geçici 29 uncu ve geçici 32 nci maddeleri hükümlerinden yararlanan işverenler tarafından Kuruma sigortalılar adına eksik bildirilen günlere ilişkin ek nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin/aylık prim ve hizmet belgelerinin işverenin Kuruma başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde verilmesi ve muhteviyatı primlerin de aynı sürede ödenmesi halinde, söz konusu yükümlülükler süresi içerisinde yerine getirilmiş sayılır. Bu madde nin yürürlük tarihine kadar bu kapsamda tahsil edilmiş primler ve idari para cezaları iade veya mahsup edilemez.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir.” Hükmü düzenlenmiştir. Düzenlemeye ilişkin usul ve esaslar, ilgili mevzuat bölümünde belirtilen genelge ile açıklanmıştır. Aşağıda konuya ilişkin açıklamalar yapılmıştır.
Düzenlemenin Kapsamı:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici 94 üncü madde hükmünden yalnızca 4447 sayılı Kanunun Geçici Madde 29 ve Geçici Madde 32 hükümlerinden yararlandığı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezleri tarafından belirlenen işverenler faydalanabilecektir.
Sigortalı bakımından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 94 üncü
maddesi hükmünden yararlanılabilmesi için;
− Sigortalıya yapılan ödeme hakkında 4447 sayılı Kanunun Geçici Madde 29 ve Geçici Madde 32 hükümlerinin uygulanmış olması,
−Yersiz ve fazla ödeme yapılan aylarda/dönemlerde yersiz ve fazla ödeme yapılan sigortalının hizmetlerinin SGK’ ya eksik bildirilmiş olması,
−Eksik hizmet bildirimi yapılan sigortalıya ilişkin eksik gün kodu ve nedeninin “18-Kısa çalışma ödeneği”, “27
-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler” “28-Pandemi Ücretsiz İzin” veya “29-Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer” seçilmiş olması, Şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Örnek 1:
2021/Haziran ayı için (A) sigortalısına yapılan fazla ve yersiz ödeme 4447 sayılı Kanunun Geçici 32 nci maddesi kapsamında terkin edilmiştir. Bu durumda (A) sigortalısının 2021/Haziran ayında eksik bildiriminin olması ve eksik hizmetler için 18 – Kısa çalışma ödeneğinin s eçilmiş olması halinde madde hükmünden yararlanılacaktır.
Düzenlemeden Yararlanılabilmesi için eksik hizmet bildirilen günler bulunması; Sigortalılar için 4447 sayılı Kanunun Geçici Madde 29 ve Geçici Madde 32 hükümlerinin uygulandığı aylarda/dönemlerde eksik hizmet bildirilen günlerin bulunması halinde, 5510 sayılı Kanunun Geçici 94 üncü madde hükmünden yararlanılması mümkün olacaktır.
Örnek 2:
(A) işyeri işvereni tarafından işyerinde çalışan (B) sigortalısına 2020/Haziran ayı için kısa çalışma ödeneğinden
dolayı 20 gün fazla ve yersiz ödeme yapıldığı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezlerince tespit edilerek söz konusu ödeme Geçici Madde 32 kapsamında terkin edilmiştir. Söz konusu sigortalının 2020/Haziran ayı için Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimi yapılan prim ödeme gün sayısının 10 olduğu varsayıldığında, genelgede belirtilen diğer şartların da sağlanması kaydıyla eksik bildirim yapılan 20 gün için ek nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamesi/aylık prim ve hizmet belgesi verilebilecektir.
Geçici Madde 29 ve Geçici Madde 32 hükümlerinin uygulandığı aylarda/dönemlerde sigortalı adına fazla ve yersiz ödeme yapılan gün sayısı kadar bildirim yapılması gerektiğinden, fazla ve yersiz ödeme yapılan gün sayısından daha fazla ya da az bildirim yapılması mümkün olmayacaktır.
İşKur’ dan Onaylı Formun Alınması:
5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 94 üncü madde hükmünden yararlanılabilmesi için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezlerinden ilgili mevzuat bölümünde yer alan ve ilgili birimce onaylanmış olan Ek-1 formunun alınması gerekmektedir.
Başvuruda Bulunulması:
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezlerinden ilgili mevzuat bölümünde yer alan Ek-1 formunun alınması sonrasında söz konusu onaylı formla birlikte ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne /Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Geçici Madde 29 ve Geçici Madde 32 hükümlerinin uygulandığı aylarda/dönemlerde sigortalı adına fazla ve yersiz ödeme yapılan gün sayısı kadar bildirim yapılması gerektiğinden, SGK’ ya bildirim yapılacak gün sayısı Ek – 1 formunda yer alan “Fazla ve Yersiz Ödeme Yapılan Gün Sayısı” kadar olacaktır. Teşviklerden Yararlanma Durumu:
5510 sayılı Kanunun geçici 94 üncü maddesi kapsamında eksik hizmet bildirilen günlere ilişkin düzenlenecek ek nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı anılan Kanunun ek 17 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca geriye yönelik prim teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanılması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, işverenler tarafından düzenlenecek olan muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin/aylık prim ve hizmet belgesinin kanun türü seçilmeksizin verilmesi gerekmektedir.
Belge/Beyannameleri Verilmesi ve Primlerin ödenmesi Durumu:
Eksik hizmet bildirilen günlere ilişkin ek nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin/aylık prim ve hizmet belgelerinin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde verilmesi ve muhteviyatı prim tutarlarının da aynı sürede ödenmesi halinde söz konusu yükümlülükler süresi içerisinde yerine getirilmiş sayılacaktır.
Örnek 3 :
İşveren tarafından 16/8/2023 tarihinde başvuru yapılması ve yapılan kontroller sonucunda başvurunun işleme alınması halinde, 16/8/2023 tarihi takip eden aybaşından (1/9/2023) itibaren 3 ay içinde (30/11/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) belge/beyannamenin verilmesi ve muhteviyatı prim tutarlarının da aynı sürede ödenmesi halinde söz konusu yükümlülükler süresi içerisinde yerine getirilmiş sayılacaktır. Başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren eksik hizmet bildirilen günlere ilişkin ek nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin/aylık prim ve hizmet belgelerinin üç ay içinde verilmesine rağmen muhteviyatı primlerin aynı sürede ödenmemesi halinde ise primlerin yasal süresinde ödenmemesi nedeniyle 5510 sayılı Kanunun 89 uncu madde hükümleri uygulanacaktır.
Başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren üç aylık süre içerisinde işveren tarafından verilen belgeye/beyannameye ilişkin aynı sürede verilecek olan düzeltme belgeleri/beyannameleri de yasal
süresinde verilmiş sayılacaktır.
Buna karşın başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren 5510 sayılı Kanunun geçici 94 üncü
maddesi kapsamında üç aylık süre dışında verilen belgeler/beyannameler ise yasal süresinde
verilmemiş sayılacaktır.
Diğer Hususlar:
5510 sayılı Kanunun Geçici 94 üncü maddesine istinaden işverenlerce verilen belgelere/beyannamelere ilişkin olarak, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden ilgili dönemlerde fiili çalışması bulunmayan sigortalı/sigortalılar için bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde 5510 sayılı Kanunun ve buna dair mevzuatın sahte sigortalılığa ilişkin hükümleri uygulanacaktır. Bu durumda,
−Sahte sigortalılar adına ödenen primler SGK tarafından irat kaydedilecektir.
− İlgililer hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ’nun 204 üncü, 206 ncı ve 207 nci maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır.
−İşverenin söz konusu işyeri dışında başka işyerlerinin de bulunması halinde, bu işyerlerinden de sahte sigortalı bildiriminde bulunma potansiyeli olduğu dikkate alınarak bu işyerlerinin SGK tarafından takibi yapılacaktır.
Kısa çalışma ödeneği başvurunun nasıl yapılacağı ile ilgili detaylı ilgili yol haritası aşağıdadır.
Kısa Çalışma Ödeneği Başvuru Rehberi
Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması ile İlgili Tebliğ
Nakdi Ücret Desteği
4447 sayılı Kanunun Geçici 24.maddesinde düzenlenen nakdi ücret desteği tutarı günlük olarak 2021 yılında 47,70 TL iken, 2021 yılında 47,70 TL‘ye yükseltilmiştir.
Nakdi Ücret Desteği Şartları Nelerdir?
- 17.04.2020 tarihi öncesinde sigortalı olmak ve 4857 sayılı kanunun Geçici 10.maddesi gereğince ücretsiz izne ayrılmış olmak. (Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemez.(1)Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez. Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir. Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30/6/2021 tarihine kadar uzatmaya yetkilidir.(1)”(1) 23/7/2020 tarihli ve 7252 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle, birinci fıkraya “haller ve benzeri sebepler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri” ibaresi eklenmiş ve dördüncü fıkrada yer alan “altı aya” ibaresi “her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30/6/2021 tarihine” şeklinde değiştirilmiştir.)
- Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak
- Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık aylığı almıyor olmak
- İşsizlik sigortası kapsamında çalışıyor olmak
- Bu şartların hepsini taşıyor olmak
