İştirak kazanç istisnası Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5.maddesinin 1.bendinin a ve b fıkralarında tanımlanan ve detayları anlatılan bir konudur.

İştirak Kazanç İstisnası

Kurumların;

• Tam mükellefiyete tabi olan
• Başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlar,
• Başka bir kurumun kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr payları,
• Girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları,
• Diğer yatırım fonu katılma paylarından elde ettikleri kâr payları (Portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonlarından elde edilen kazançlar hariç). (7351 sayılı Kanun 14. Md. 01.01.2022) kurumlar vergisinden istisnadır.
• Diğer yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları bu istisnadan yararlanamaz. (7351 sayılı Kanun 14.Mad. 01.01.2022)

İştirak Kazanç İstisnasının Temel Amacı

Daha önce kurumlar vergisine tabi tutulmuş bulunan bir gelirin tekrar vergilendirilmesini önlemek amacıyla getirilen bir istisnadır. İstisnaya konu kazanç, kazancın elde edildiği ilk kurumda vergilendirildiğinden, kazancın kar dağıtımı yoluyla intikal ettiği diğer kurumlarda da vergiye tabi tutulması engellenmiştir.

Danıştay Kararı Çerçevesinde İştirak Kazanç İstisnası

Borç verdiği ilişkili şirket tarafından; sermayesinin 3 katını aşan borçlanmanın örtülü sermaye niteliğinde olmasından dolayı ödenen faizin kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum kazancına ilave edilmesine karşın, ilgili dönemde zarar beyan edilmesi nedeniyle örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen bir vergi olmadığından, borç veren şirketçe elde edilen faiz geliri iştirak kazancı istisnası kapsamında değerlendirilemeyecek.

DANIŞTAY 4. DAİRE, E. 2012/5442, K. 2015/7580 sayılı kararı.

Yurtdışı İştirak Kazanç İstisnası

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin 1 fıkrasının (b) bendinde kurumların yurt dışından elde ettikleri iştirak kazançları, belli koşullar altında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Yurt Dışı İştirak Kazancı istisnasından yararlanabilmek için; sayılan şartların hepsinin aynı zamanda gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

• İştirak edilen kurumun Anonim veya Limited Şirket niteliğinde bir kurum olması,
• İştirak edilen kurumun kanuni ve iş merkezinin her ikisinin de Türkiye’de bulunmaması,
• İştirak payını elinde tutan kurumun, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %10’una sahip olması,
• İştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla, en az %10 iştirak payının geriye doğru ve kesintisiz olarak en az 1 yıl süre ile elde tutulması,
• Yurt dışı iştirak kazancının kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması; iştirak edilen şirketin esas faaliyet konusunun, finansal kiralama dahil finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulması ya da menkul kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması gerekmektedir.
• İştirak edilen yabancı kurumun esas faaliyet konusunun;
  • Finansman temini
  • Sigorta hizmetlerinin sunulması ya da
  • Menkul kıymet yatırımı olması

durumunda, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi oranında, gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,

• İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken
  tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi.

Yurtdışı İştirak Kazanç İstisnasında Özellikli Durumlar

• Yurt Dışındaki İnşaat İşlerinin Yapılabilmesi İçin İlgili Ülke Mevzuatına Göre Ayrı Bir Şirket Kurulmasının Zorunlu Olduğu Durumlarda İstisna Uygulaması
  • Yurt dışındaki inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerin yapılabilmesi için; ilgili ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlara, herhangi bir şart aranmaksızın yurt dışı iştirak kazançları istisnası uygulanacaktır.
  • Ancak, yurt dışındaki inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre kurulan şirketin ana sözleşmesinde, inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerin yapılması için kurulduğunun belirtilmesi ve fiilen bu amaç dışında faaliyetinin bulunmaması şarttır. Bu şartları taşımayan veya başka faaliyet konularıyla da uğraşan şirketlerin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Uygulama 1

X A.Ş.’nin 1 yılı aşkın süredir sermayesine %30 oranında iştirak ettiği ve iki ülkeden ayrı ayrı elde ettiği iştirak kazançları ile o ülkelerde uygulana vergi oranları aşağıdaki gibidir.

ALMANYA

%26,33 olarak bulunan vergi yükü sebebiyle, iştirakten elde edilen iştirak kazançlarının istisnadan yaralanması mümkündür.

FRANSA

İştirak kazancı en az %15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşımamaktadır. Bu nedenle bu kurumdan elde edilen iştirak kazancının yurtdışı iştirak kazancı istisnasından yararlanması mümkün değildir.

Kaynak: İSMMMO

Faydalı Bağlantılar

Yemek, Ulaşım, Barınma, İlaç Giderleri, Sigorta Primleri, Giyim, Emekli Aidatı İstisnası