Dövize Endeksli Menkul Mal Sözleşmelerinin Ödemesi
Dövize endeksli menkul mal sözleşmelerinin ödemesi Türk Lirası cinsinden yapılacağına dair 19 Nisan 2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ yayınlandı.
Son Karar (28.02.2024) –
19 Nisan 2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan karar son alınan karar ile kaldırıldı.
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN
TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2024-32/69)
MADDE 1- 28/2/2008 tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 8 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“Ancak söz konusu sözleşmelere ilişkin aşağıda belirtilen haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur:”
“a) 19/4/2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19/4/2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66)’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
b) 19/4/2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
c) Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
ç) 8/12/2004 tarihli ve 25664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/12) ve 2/7/2004 tarihli ve 25510 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/4) kapsamında, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlar ile 17/8/2022 tarihli ve 5973 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 24/8/2022 tarihli ve 5986 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
d) Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
e) Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar ile dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmesine konu malların teslimine ilişkin ödeme yükümlülükleri.”
MADDE 2- Bu Tebliğin;
a) 1 inci maddesi ile değiştirilen 8 inci maddenin dokuzuncu fıkrasının son cümlesi ile aynı fıkraya eklenen (a), (b) ve (c) bentleri 21/4/2022 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
Kapsam
19 Nisan 2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2022-32/66) yayımlandı.
Tebliğ ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in “Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler” başlıklı 8 inci maddesinin 9 uncu fıkrasının sonuna “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.” cümlesi eklenmiştir.
Buna göre, TÜRKİYE’DE YERLEŞİK KİŞİLERİN KENDİ ARALARINDA AKDEDECEKLERİ; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan MENKUL SATIŞ sözleşmelerinde sözleşme bedelini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak hazırlamaları mümkündür. ANCAK; Sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden yapılması zorunludur.
Ayrıca Tebliğ de, herhangi bir istisna hükmü olmadığından, menkul niteliğinde olan TİCARİ MALLARIN da bu kapsamda değerlendirilmesi gerekir.
Menkul Mal Nedir?
Bir yerden başka bir yere taşınabilen, gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsadığının, ve nakit paraya çevrilebilen; örneğin telefon, bilgisayar, otomobil gibi ticari mallar menkul mal olarak tabir edilir.
Menkul Mallar İçin Döviz Cinsinde ve Dövize Endeksli Sözleşmelerin Ödemeleri Türk Lirası Olarak Yapılacaktır
- Taşıt satış sözleşmeleri dışındaki tüm menkul satışlarına ilişkin sözleşmeler ve faturalar; DÖVİZ CİNSİNDEN DÜZENLENEBİLECEK fakat ÖDEMELERİ TL cinsinden yapılacaktır. Alıcıların ödemelerini TL üzerinden yapması, satıcıların ise TL cinsinden yapılan ödemeyi kabul etmeleri zorunlu hale getirilmiştir. Bu işlemlerden doğan ödeme yükümlülüklerinin döviz olarak gerçekleştirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
- Kambiyo senetleri de TL cinsinden düzenlenecektir.
- Yürürlük tarihinden önce imzalanmış sözleşmeler kapsamında dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evrakların ödeme yükümlülüğünün TL cinsinden olması şartı aranmayacak.
- Yürürlük tarihinden önce düzenlenmiş olan sözleşme ve faturaların ödenmesinde TL şartı aranmayacak. Dövizli sözleşmeler kapsamında dövizli faturalar düzenlenmeye devam edecek. Dolayısıyla 19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı yoktur.
- Oluşacak kur farkları için fatura düzenlenebilecektir ve bedeli TL cinsinden tahsil edilecektir.
- 19.04.2022 tarihinden önce kendi aralarında akdetmiş oldukları menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 2022-32/66 sayılı Tebliğ’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı yoktur.
- 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılmasının Tebliğ’in 8. maddesinin 18.fıkrası uyarınca mümkün olduğunun ve bu işlemlere ilişkin yükümlülüklerin 19.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik kapsamında değildir.
- Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı yoktur.
Cezası Nedir?
Bu şartlara uymayanlar için 11.500 TL’den 100.200 TL’ye kadar idari para cezası kesilecektir. Tekerrür halinde ise iki kat ceza söz konusudur ve bu cezalar sözleşmenin her iki tarafı için de geçerlidir.
Alınan Kararla İlgili Yorumlar
Eroğlu: Hukuki anlaşmazlıklar artabilir
Dünya’dan Merve Yiğitcan’a konuşan TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu, hammadde girdisinin yüzde 85’ini ithal etmek zorunda olan ve hammaddenin yüzde 100’ünün döviz cinsinden fiyatlandığı plastik sektöründe bu düzenlemenin işleyişi zorlaştıracağını dile getirdi.
İTHİB Başkanı Öksüz: Sektörde panik var
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz tekstil sektörünün de uygulamadan etkileneceğini söyledi. İthal hammadde kullanan sektörlerin uygulamadan muaf tutulması gerektiğini savundu.
‘Gıdada kur riskine karşı fiyatlar yükselebilir’
Gıda sektöründe faaliyet gösteren İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, kararın sadece gıda değil birçok sektörü etkileyeceğini söylerken, ticareti yavaşlatabileceğini belirtti. Önel, “TL fatura kesen kur riskini sırtlanacak. Firmalar da buna karşı formüller geliştirecektir. Bu da fiyatları artırarak enflasyona etki edecek” dedi. (Kaynak: Diken Gazetesi)
Bu bağlantıya tıklayarak tebliğe ulaşabilirsiniz.
Faydalı Bağlantılar