2925 Sayılı Tarım İşçileri Kanunu ve EK-5
2925 Sayılı Tarım İşçileri Kanunu ve EK-5 madde kapsamında 2011 sonrasında sigortalılık konuları ve önemli detaylar bu içeriğin konusunu oluşturacak.
2925 Sayılı Kanuna Tabi Sigortalılık
2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, tarım işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanların sigortalılıklarını düzenlemektedir. 1 Mart 2011’e kadar farklı bir uygulama vardı ve bu detaylara içerikte değineceğiz.
2925 sayılı Kanun’un kapsamı; tarımda süreksiz (gündelikçi olarak)ve mevsimlik çalışanlardır ve prim ödemeleri 15 gün üzerinden yapılmaktadır. Primi ödenmiş ayın prim ödeme gün sayısı, ayın 16’sından itibaren tam ay gibi kabul edilir.
Tarım sigortalısı olarak tescil edildikleri ilin dışında herhangi bir nedenle ikametlerini geçici veya sürekli olarak başka bir ile taşıyan sigortalıların fiili olarak tarım işini yapıp yapmadıklarının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından araştırılıp başka bir ilde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalıştığı belirlenenlerin tarım sigortalılıkları devam ettirilir.
Yurtdışında olanların ise sigortalılıkları iptal edilir.
Yanlış ve Yersiz Olarak Alınan Primler
Sigortalılardan primlerin yanlış ve yersiz olarak alındığının anlaşılması halinde, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 84 üncü maddesi esaslarına göre işlem yapılır.
Sigortalının Geçindirmekle Yükümlü Olduğu Kimseler
Madde 24- 2925 saylı Tarım işçileri Sosyal Sigortalar Kanununun 35 inci maddesinde belirtilen kimseler yanında, sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocuklar da anılan maddenin (b) ve (c) fıkraları kapsamına girerler.
Primlerin Ödenmesi
Sigortalılar, her ayın primini en geç ertesi ayın sonuna kadar, Sosyal Güvenlik Belgesine Kurumca tahsilat yapıldığını belirten bir kayıt düşülmek suretiyle Kuruma öderler. Şu kadar ki, ait olduğu yılı izleyen Şubat ayı sonuna kadar ödenen primler de süresi içinde ödenmiş sayılır.
Primin, en geç ait olduğu yılı takip eden Şubat ayı sonuna kadar ödenmemesi halinde, bu süreyi geçen ilk ay için % 10 ve bundan sonra geçecek her ay için %3 gecikme zammı uygulanır.
Dava ve icra kovuşturması olsa bile, primin ödenmemiş kısmı için gecikme zammı tahsil olunur. Gecikme zammının prim miktarının % 100’üne ulaştığı sürenin sonundan itibaren geçen süre için, devlet bankalarınca 1 yıl vadeli mevduata uygulanan cari faiz oranının en yükseği uygulanır.
1 Ekim 2008 Tarihinden Sonra Geçen Sürelerin Değerlendirilmesi
Tarım sigortalısı olma ve sigortalılığının başlangıcı Kanunda yapılan değişiklikle yürürlükten kaldırılmıştır. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra 2925 sayılı Kanun uygulaması bu tarihten önce prim ödeyen sigortalılar için devam ettirilir.1 Ekim 2008 tarihinden önce geçen hizmetler 4a kapsamında olacaktır.
1 Ekim 2008 tarihinden sonra primlerini ait olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar ödemeyenler ve Kuruma yazdıkları yazı ile sigortalılıklarını devam ettirmek istemeyenler yani sigortalılığı sona erenler, yeniden tarım sigortalısı olmak için müracaat ettiklerinde 2925 sayılı Kanun kapsamına alınmayacaktır.
1 Ekim 2008 Tarihinden Sonra Primlerin Eksik Ödenmesi
Prim oranı; 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren %12,50 genel sağlık sigortası primi de eklenerek toplam %32,50’e yükselmiştir. Primler takip eden ayın sonuna kadar ödenmediği takdirde, bu primlere ödeme vadesinin sona erdiği tarihten itibaren tahsil tarihine kadar geçecek süre için gecikme cezası ve zammı uygulanır.
1 Ekim 2008 Tarihinden Önce Bazı Ay ve Yıllara Ait Primlerin Eksik Ödenmesi
Bazı aylarda primlerin eksik ödendiğinin ya da hiç ödenmediğinin tespit edilmesi durumunda prim ödemesi bulunan aylara ilişkin süreler hizmet olarak kabul edilecek, primleri eksik ödenen veya hiç ödenmeyen aylara ilişkin sürelerin primleri tahsil edilerek bu süreler hizmet olarak değerlendirilecektir.
Örnek:
01.01.1998 tarihinde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan bir kişi, 1998 yılı Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz primlerini eksik ödediği, 1999 yılı Mart ve Nisan primlerini ise eksik ödediği tespit edilmiştir. Bu sigortalının sigortalılığı sona erdirilmez, hiç ödenmeyen ve eksik ödenen ayların primleri tahsil edilerek bu süreler hizmet olarak değerlendirilir.
Bazı yıllarda primlerin ödenmemesi ama müteakip yıllarda primlerin düzenli olarak ödenmesi durumunda hizmet süreleri, primi ödenmeyen yılın/yılların bir ve ya birden fazla olmasına göre değerlendirilir.
Örnek:
01.01.1998 tarihinde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan ve primlerini düzenli olarak ödeyen bir kişi, 1999, 2000 ve 2002 yıllara ilişkin primleri ödememiştir. Bu sigortalının sigortalılığı sona erdirilmez, bu yıllara ait sigorta primleri tahsil edilerek hizmetten sayılır.
Tarım sigortalılığı devam etmekteyken primi ödenmeyen yılların birden fazla ve birbirini izleyen yıllardan oluşması halinde, ödemesi bulunmayan ilk yılın sigorta primi, ödenmeyen yıllara ilişkin sürelerin primleri tahsil edilerek bu süreler hizmet olarak değerlendirilecektir. Sonra gelen yıl/yılları primleri tahsil edilmeyip yeni bir istek ve tescil belgesi alınmadan izleyen yıllardaki primi ödenmiş süreler hizmet olarak değerlendirilecektir.
Örnek:
01.01.1993 tarihinde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan ve primlerini düzenli olarak ödeyen bir kişi, 1995, 1996 ve 1999 yıllarına ilişkin sigorta primlerini ödemediği anlaşılmıştır. Bu sigortalının 1995 ve 1999 yılına ait primleri tahsil edilir fakat 1996 yılına ait primi tahsil edilmeyerek yeni bir istek ve tescil belgesi alınmadan, 1996 yılı sonrası primi ödediği yıllar hizmet olarak dikkate alınacaktır.
2925 Sayılı Kanuna Tabi İken 4b Kapsamında Sigortalılığı Bulunanlar
Bunu bir örnekle açıklayalım.
01.01.2004 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi olarak prim ödeyen bir sigortalı, ticari kazancı sebebiyle, 01.05.2006 tarihinde başlayan vergi mükellefiyeti olmasına rağmen sigortalılığı başlatılmamıştır. 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı ile birlikte vergi mükellefiyeti de devam eden sigortalının 1 Ekim 2008 tarihinde 2925 sayıl Kanuna tabi sigortalılığı sonlandırılıp, 4b kapsamında sigortalılığı başlatılmıştır.
Eğer sigortalı talepte bulunursa, 2925 sayılı Kanuna göre 1 Ekim 2008’de sonlandırılan sigortalılığı yine bu tarih itibarıyla devam ettirilir ve 4b’ye göre prim ödenen süreler 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılık sürelerine aktarılır.
2925 Sayılı Kanuna Göre Emeklilik Şartları
Bu kanuna emeklilik şartları şöyledir;
- 15 yıl sigortalı olmak
- 3.600 prim gün ödemek
- Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartını sağlamak
2925 Sayılı Kanuna Göre EYT Emeklilik Şartları
- Bu kapsamda 08.09.1986 tarihinden önce sigorta başlangıcı olan adın ver erkekler; yaş şartına takılmadan 3.600 ödenmiş prim gününe göre emekli olabilirler.
- 08.09.1986-08.09.1999 tarihleri arasında sigorta girişi olan kadın ver erkekler; yaş şartına takılmadan 15 yıl sigortalılık ve 3.600 ödenmiş prim gününe göre emekli olabilirler.
2925 Sayılı Kanuna Göre Askerlik Borçlanması
Askerliğini 2925 sayılı Kanuna dahil olmadan önce yapanların sigorta girişi askerlik süresi kadar geri çekilirken, askerliği 2925 sayılı Kanuna dahil olduktan sonra yapanlar için askerlikte geçen süre hizmet olarak prim gününe eklenecektir.
Sigortalılığın Sona Ermesi veya Kesintiye Uğraması
Sigortalı Sayılanlardan;
a) Primlerini ait olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar ödemeyenler ile ödedikleri halde aynı süre içinde Kuruma tevsik etmeyenlerin, o yılın bir Ocak gününden itibaren,
b) Sigortalılıklarına devam etmek istemediklerini Kuruma yazılı olarak bildirenlerin, bu bildirimin kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi izleyen yılbaşından itibaren,
c) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlayanların bu kuruluşlarca prim veya kesenek kesilmeye başlandığı tarihten itibaren, sigortalılıkları sona erer.
Ancak, (c) bendi uyarınca sigortalılıkları sona erip de sosyal güvenlik kuruluşları ile ilgilerinin kesilmesi sebebiyle prim veya kesenek ödenmesine son verilenlerin sigortalılıkları, prim veya kesenek ödenmesine son verildiği tarihi izleyen aybaşından itibaren kendiliğinden başlar.
———————————————————————————————————————————
5510 Sayılı Kanun Ek-5 Madde
5510 sayılı Kanuna 6111 sayılı Kanunla 1 Mart 2011 tarihinden itibaren ilave edilen Ek-5 madde ile kamu idarelerinde tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar hariç olmak üzere tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar 4a kapsamında sigortalı sayılmıştır.
2925 sayılı Kanuna göre sigortalılığı 1 Mart 2011 tarihi itibarıyla sona erip bu tarihten sonra Kanunun 5.maddesi kapsamında sigortalı olanlar, hakkında da Ek-5.madde ve geçici 29.madde hükümleri uygulanacaktır.
2925 sayılı Kanun gereğince sigortalılıkları devam edenler de bu kapsamdaki sigortalılıkları sona ermediği sürece Kanunun Ek-5 maddesi hükümlerinden faydalanamazlar.
Ek-5 Maddeye göre 30 gün sigorta primi ödenebilir.
Ek-5 Madde Kapsamında Sigortalı Olmanın Şartları
- Kanunun 4.maddesinin 1.fıkrasının a, b ve c bentleri ile 506 sayılı Kanunun geçici 20.maddesi ve 2925 sayılı Kanun kapsamında çalışmamak
- İsteğe bağlı sigortalı olmamak veya isteğe bağlı iştirakçi olmamak
- SGK’dan ve 506 sayılı Kanunun geçici 20.maddesi kapsamındaki sandıklardan kendi sigortalılıklarından dolayı gelir ve aylık almamak
- 18 yaşını doldurmuş olmak
Ek-5.Maddeye Göre Sigortalılığın Sona Ermesi
Bu Kanun kapsamında sigortalı olanları sigortalılığı;
- 4a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde çalışmaya başladıkları tarihten,
- Sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunanların talep tarihinden,
- Prim borcu bulunanlardan talepte bulunanların primi ödenmiş son günden ya da prim ödemek istediği ayın sonundan,
- Gelir ya da aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmaları şartıyla talep tarihinden,
- Ölen sigortalının ölüm tarihinden, itibaren sona erer.
Bu ek olarak;
- Askerlik görevini yapanların askere alındıkları,
- Mahkemelerce hakkında gözaltı, tutukluluk veya mahkumiyet kararı verilenlerin bu durumlarına karar verildiği,
- Yurtdışında bulunanların yurtdışına çıkış yaptıkları, tarihten itibaren sona erdirilir.
Ek-5 Maddeye Göre Emeklilik Şartları
Kanunda Ek-5 tarım sigortalıları için ayrı emeklilik şartları düzenlenmemiştir. Bu sigortalılar 4a (SSK) kapsamında sigortalı olduğundan dolayı, SSK’lılarla aynı emeklilik şartlarına tabidirler.
Kaynak: Emeklilik Uygulaması ve Davalar; İsa Karakaş
Kaynak: -2925 Sayılı Tarım İşçileri Kanunu ve EK-5 Madde- SGK Bilgisi
Emeklilik Hesaplama Tablosu
